Dlaczego Polacy chcą mieszkać na swoim?

Kolejne badania wskazują, że Polacy, mimo rosnących cen nieruchomości wciąż dążą do mieszkania we własnym M.

Potrzeba mieszkaniowa jest jedną z podstawowych potrzeb człowieka. Każdy musi mieć gdzie mieszkać. Jednak zakup nieruchomości mieszkaniowej wymaga zaangażowania znacznej ilości kapitału. Ceny nieruchomości w stosunku do średnich dochodów wypadają wyjątkowo niekorzystnie, zatem nabycie prawa własności jest dla wielu bardzo trudne lub wręcz niemożliwe. Dużej części Polaków nie stać na zakup mieszkania czy domu za gotówkę, a nawet na uzyskanie kredytu hipotecznego. Dlaczego więc rynek budowlany znajduje się w fazie zauważalnego boomu? Czy Polacy w ogóle chcą mieć swoje mieszkanie i co nimi powoduje?

W krajach Europy Zachodniej dużo bardziej popularny od zakupu nieruchomości mieszkalnej na własność, jest jej wynajem. Wynajem mieszkania to szansa na większą mobilność. Kupując mieszkanie musimy raczej zrezygnować ze swobodnych migracji. Niemniej jednak jest to bardzo dobra lokata kapitału. Eurostat podaje, że 86% polskich mieszkań zamieszkują ich właściciele. To znaczenie więcej niż na zachodzie. Przeciętnie jedynie, co drugi Niemiec posiada własne mieszkanie. Według Finansowego Barometru stworzonego przez Bank ING w 2019 r. tylko 8% Polaków deklaruje, że nie chce posiadać mieszkania na własność. To ponad czterokrotnie mniej niż w Niemczech czy w Holandii.

Polacy chcą być niezależni

Jednym z głównych powodów zakupu własnego M jest po prostu chęć mieszkania „na swoim”. Kupujemy nieruchomość mieszkalną, aby wyprowadzić się z naszego domu rodzinnego lub z dotychczas wynajmowanej nieruchomości. Wynajem traktowany jest zazwyczaj jedynie jako tymczasowa decyzja, okres przygotowawczy przed zakupem nieruchomości. Tylko kilkanaście procent Polaków deklaruje, że nie zamierza nigdy kupować mieszkania. Mieszkanie wynajmują najczęściej osoby młode, studiujące lub dopiero rozpoczynające swoją przygodę na rynku pracy, które nie posiadają zdolności kredytowej. Takie osoby zwykle cenią sobie mobilność, dopiero poszukuja swojego miejsca do zamieszkania na stałe i dlatego zakup mieszkania odkładają w czasie.

Długoterminowa inwestycja

W czasach niskich stóp procentowych i niewielkiego zwrotu z Obligacji Skarbu Państwa Polacy szukają alternatywnych opcji inwestowania nadwyżek finansowych. Panuje powszechne przekonanie, co do niskiego ryzyka inwestycji w zakup nieruchomości. Istotnie nieruchomości ze względu na swoje cechy mogą być dobrą lokatą kapitału. Posiadanie własnego mieszkania może zapewnić stałe miesięczne dochody z wynajmu. To bardzo popularny sposób optymalizacji zysków, jakie zdolna jest generować nieruchomość mieszkalna. 

Ceny wynajmu nieruchomości dla reprezentatywnego przykładu mieszkania w Krakowie o powierzchni 55 mkw. na przestrzeni lat 2013-2019 wzrosły aż o 10 zł/mkw. Właściciel takiego mieszkania wynajmuje je obecnie za kwotę wyższą o 550 zł, niż miało to miejsce w 2013 roku (wykres poniżej - dane z Raportu Ofert Nieruchomości i Notowań Ronin24.pl).

Obecnie coraz bardziej popularny staje się tzw. najem krótkoterminowy, czyli wynajmowanie apartamentów na doby. Nie każda nieruchomość może jednak stanowić źródło przychodu z tytułu wynajmu krótkoterminowego. Nieruchomości takie zlokalizowane są zwykle w dużych miastach popularnych wśród turystów i przyjezdnych. Na rynku pojawiają się podmioty profesjonalnie zajmujące się zarządzaniem najmem. Dzięki skorzystaniu z ich usług możemy niemal bezobsługowo zoptymalizować zyski z wynajmu nieruchomości.

Dodatkowo, ponieważ cechy nieruchomości pozwalają jej stanowić przedmiot zastawu, możliwe jest odmrożenie ulokowanego w niej kapitału przez zaciągniecie np. pożyczki hipotecznej. Takie środki można przeznaczyć na dowolny cel, multiplikując możliwości zakupu kolejnych nieruchomości.
Poza systematycznym zarabianiem na nieruchomościach poprzez ich wynajem właściciele upatrują maksymalizacji zysku z późniejszej sprzedaży.

Ponad połowa Polaków, według Barometru Finansowego Banku ING uważa, ze ceny nieruchomości nigdy nie spadają. Właściciele upatrują, zatem zysku w spekulacji na rynku nieruchomości. Warto jednak zauważyć, że dla reprezentatywnego przykładu nieruchomości w Krakowie o powierzchni 55 mkw średnie ceny na przestrzeni lat 2013 do 2019 wzrosły o 1 971 zł/mkw (dane z Ronin24.pl).

Oznacza to, że osoba, która kupiła takie mieszkanie w 2013 roku, obecnie może je sprzedać drożej o ponad 105 000 zł. Ceny rosną, a jest to wynikową m.in. wzrostu cen materiałów czy niedostosowania podaży do popytu. Zmiany po stronie popytu na rynku nieruchomości są dużo bardziej dynamiczne niż po stronie podaży. Czas od rozpoczęcia budowy do oddania nieruchomości do użytkowania liczy się w długich miesiącach lub nawet latach. Jeżeli więc rośnie zapotrzebowanie na powierzchnię mieszkalną, jej zaspokojenie musi zostać odłożone w czasie ze względu konieczność wybudowania obiektu nowej nieruchomości.

Relikt przeszłości

Powszechne przekonanie o konieczności posiadania mieszkania na własność wynieśliśmy z domu rodzinnego. Polacy uważają, że posiadanie własnego domu jest wyrazem zaradności. Daje nam to komfort psychiczny i przeświadczenie o tym, że czegoś się dorobiliśmy.

Choć w dalszym ciągu przywiązanie Polaków do mieszkania własnościowego jest dużo większe niż na Zachodzie Europy, to zmienna ta naturalnie przybierać będzie tendencję spadkową. Dodatkowo polski rynek kredytów hipotecznych dopiero się rozwija, a przeciętnemu Polakowi nierzadko zaciąganie tak dużego i długoterminowego zobowiązania wydaje się nieracjonalne. Boimy się wysokich rat i wahań stóp procentowych. Poparciem tych słów są dane, które dostarcza nam Eurostat. Jedynie 11,1% Polaków w 2017 roku obciążone było kredytem hipotecznym.