ABC sezonu grzewczego

Kiedy powinien zacząć się sezon grzewczy i jakie podjąć działania, by nie doszło do awarii urządzenia dostarczającego ciepło, a w skutek tego do zatrucia tlenkiem węgla?

Niedawno rozpoczął się sezon grzewczy. Nie każdy jest świadom tego, jak wiele zagrożeń niesie ze sobą niesprawnie działające urządzenie sieci ciepłowniczej. Również nie każdy posiada informacje na temat bezpiecznego i skutecznego odprowadzania spalin z takich urządzeń. Te kwestie nie powinny być obce zarówno właścicielom prywatnych posesji, jak i mieszkańcom budynków wielorodzinnych.

Czas trwania sezonu grzewczego

Według rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 11 sierpnia 2000 r. (Dz. U. Nr 72, poz. 845) sezon grzewczy jest okresem między wrześniem a majem roku następnego, podczas którego warunki atmosferyczne powodują konieczność ciągłego dostarczania ciepła w celu ogrzewania obiektów. Nie może on rozpocząć się zbyt późno, by ściany budynków nie zdążyły się oziębić. Datą umownie kończącą ten okres jest 31 maja.

O tym, kiedy przedsiębiorstwo energetyki cieplnej rozpoczyna w danym mieście dostawę ciepła, decydują tak naprawdę odbiorcy. Wraz ze spadkiem temperatury powietrza, ludzie zaczynają zgłaszać potrzebę ogrzewania budynków. Dla elektrociepłowni to znak, że sezon grzewczy musi ruszyć. Przykładowo w Bydgoszczy w tym roku sezon zaczął się 20, w Łodzi 25, a w Krakowie 28 września. Kwestie te inaczej wyglądają w przypadku prywatnych domów, ich właściciele sami podejmują decyzję o rozpoczęciu ogrzewania.

Tlenek węgla – niewidzialny truciciel

Każdego roku w całej Polsce dochodzi do wielu zatruć tlenkiem węgla. Ulatniający się z wadliwe działających urządzeń grzewczych bezwonny gaz, powoduje zatrucia wielu osób. W Polsce nie ma żadnych oficjalnych raportów, rejestrów czy statystyk zaczadzeń, które przedstawiałyby rzeczywistą skalę problemu. Jedynie Stowarzyszenie „Kominy Polskie” publikuje „Czarny Raport” – ogólnopolski wykaz zatruć tlenkiem węgla odnotowanych przez media. Z danych pochodzących z tego właśnie podsumowania wynika, że w sezonie grzewczym 2010/2011 doszło do ponad 130 zatruć z udziałem dzieci i dorosłych, w tym kilkudziesięciu śmiertelnych. „Kominy Polskie” zwracają uwagę, że brak raportów oraz brak ogólnokrajowej kampanii uświadamiającej, w jaki sposób przeciwdziałać zatruciom, nie prowadzi do polepszenia sytuacji. Tragiczne wypadki mają miejsce w każdym sezonie grzewczym i każdorazowo powodują je te same przyczyny.

Dlaczego tlenek węgla dostaje się do pomieszczeń? Jest kilka tego powodów. Często przyczyną wzrastania poziomu tego gazu są niedrożne przewody dymowe lub spalinowe. Może dojść również do tzw. ciągu wstecznego – dym nie wydostaje się przez komin na zewnątrz, lecz pompowany jest do wnętrza domu czy mieszkania. Jednak winą za tego typu wypadki nie można obarczać jedynie wadliwych instalacji czy niekorzystnych warunków atmosferycznych. Najczęściej to ludzie poprzez swoje zaniedbanie, ignorancję przepisów i niewiedzę przyczyniają się do nieszczęśliwych wypadków.

Bezpieczeństwo podczas sezonu grzewczego

O to, by urządzenia grzewcze działały poprawnie muszą dbać mieszkańcy domów oraz, w przypadku bloków, zarządzcy danego budynku. Zadania tych ostatnich określa art. 62 ustawy z 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U. z 2006 r. nr 156, poz. 1118), który mówi o tym, że zobowiązani są oni corocznie kontrolować instalacje gazowe i przewody kominowe (dymowe, spalinowe, wentylacyjne) oraz minimum raz na 2 lata sprawdzać stan techniczny kotłów, uwzględniając efektywność energetyczną i potrzeby użytkowe budynku. Ich obowiązki stanowią tylko podstawy dbania o bezpieczeństwo w bloku. Reszta czynności należy do jego mieszkańców.

Istnieje kilka podstawowych zasad, których należy przestrzegać, by nie dopuścić do awarii urządzeń, a w konsekwencji do ulatniania się tlenku węgla. Mieszkańcy zarówno domów, jak i bloków, powinni zadbać o odpowiedni dopływ powietrza do pomieszczeń – jeśli okna są uszczelnione, należy zainstalowac w nich nawiewniki. Zabronione jest także zamykanie kratek wentylacyjnych i otworów napływowych powietrza np. w drzwiach łazienek. Posiadanie czujników tlenku węgla zapewnia zauważenie faktu ulatniającego się gazu. Jeśli jednak do tego dojdzie, jednymi z pierwszych objawów zatrucia są nudności i zawroty głowy. Z tego względu podczas sezonu grzewczego nie można lekceważyć tego typu dolegliwości. W przypadku posesji prywatnych najważniejsza jest instalacja komina wykonanego z niepalnego materiału, jego udrażnianie oraz regularne przeprowadzanie kontroli. To zadanie należy powierzyć uprawnionym kominiarzom.

Problem: splanie śmieci

W sezonie grzewczym w sposób szczególny uwydatnia się jeszcze jeden problem. Borykamy się z nim przez cały rok, jednak zimą szczególnie rośnie jego skala. Dotyczy on spalania odpadów w domowych piecach z naruszeniem przepisów ochrony środowiska. Czynność tę traktuje się jako wykroczenie w myśl art. 71 ustawy o odpadach. Osobom, które przekraczają w ten sposób prawo, grozi kara więzienia lub grzywny (w wysokości do 5 tys. zł). Przykładem miasta obrazujacego skalę problemu jest Kraków. Jak wynika z raportu przygotowanego przez Straż Miejską, podczas sezonu grzewczego 2011/2012 funkcjonariusze wspólnie z przedstawicielami WKŚ UMK skontrolowali 169 posesji, a samodzielnie przeprowadzili 569 kontroli spalania odpadów w domowych instalacjach. W wyniku inspekcji strażnicy ujawnili popełnienie wykroczenia w 140 nieruchomościach, wydali 89 mandatów, 7 wniosków skierowali do sądu, a 44 osoby pouczyli. Nieekologiczne pozbywanie się odpadów powoduje zanieczyszczenie powietrza szkodliwymi substancjami chemicznymi. Ponadto spalanie odpadów w domach uszkadza przewody kominowe, a to może być główną przyczyną ulatniania się tlenku węgla.

***

Należy pamiętać, że przestrzeganie podstawowych zasad bezpieczeństwa może zapobiec wielu tragediom, o których słyszymy każdego roku. Mądra eksploatacja urządzeń grzewczych i regularna ich kontrola zagwarantuje ciepłą i bezpieczną zimę.