Kraków dał z siebie 50 procent

Na jednej z szal: Małopolski Ogród Sztuki i autostrada Tarnów-Szarów. Na drugiej: niedokończony Dworzec PKP i brak przełomu w sprawie S7. Kraków, w minionym 2012 r., nie spisał się na medal.

Mijający 2012 rok przyniósł Krakowowi wiele zamkniętych inwestycji oraz sfinalizowanych inicjatyw. Otwarto m.in. Małopolski Ogród Sztuki, autostradę Tarnów-Szarów i Muzeum Armii Krajowej. Niestety wielu planów, również tych kluczowych dla rozwoju miasta, nie udało się zrealizować. Wśród nich najczęściej wymienia się brak postępów w sprawie budowy drogi S7, niedokończone prace remontowe Dworca Głównego PKP czy nierozwiązanie sprawy sławnego już „szkieletora”. Nie można zapomnieć również o burzy, jaką wywołała kwestia zabudowy Młynówki Królewskiej czy sadu nad Wilgą. Jedno jest pewne: Kraków mógł dać z siebie więcej.
 
2012 – czas jednoczenia sił
 
Miniony rok pokazał, że krakowianie coraz częściej chcą wpływać na przestrzeń miejską. Głosy sprzeciwu wobec chęci zabudowy zielonych terenów Parku Młynówki, sadu nad Wilgą oraz raju nurków – Zakrzówka, wywołały debatę, w wyniku której urzędnicy chcieli objąć te tereny ochroną. Rozpoczęto negocjacje z inwestorem, który w Młynówce Królewskiej postanowił wznieść apartamentowiec. Niestety zablokowanie tego przedsięwzięcia nie było możliwie, ponieważ inwestor zdobył pozwolenie na budowę zanim władze gminy rozpoczęły prace nad planem.

Podobny los spotkał sad nad Wilgą, który według urzędników nie mógł pozostać jedynie terenem rekreacyjnym. Większość obszaru postanowiono sprzedać. Obostrzono jednak warunki jego zabudowy: musi on pozostać otwarty, a wykonawca przedsięwzięcia ma obowiązek pozostawić 40 proc. powierzchni biologicznie czynnej. Natomiast Zakrzówek został ustrzeżony przed planami inwestora. Wzniesione zostaną tam jedynie, w wąskim pasie ziemi przy brzegu zalewu oraz na trasie dojazdowej do obiektów zajmowanych przez klub nurkowy, obiekty związane ze sportem i rekreacją oraz punkty gastronomiczne.

Ruchy społeczne pokazały, że mieszkańcy chcą decydować nie tylko o procesie zabudowy miasta. Głośno wyrażali opinie oraz podejmowali przeciw bulwersującym wydarzeniom właściwe kroki. Powstały inicjatywy m.in. przeciw rosnącemu zanieczyszczeniu powietrza STOP dla SMOGU czy Krakowski Alarm Smogowy. Szerokim echem odbiły się zajścia związane z decyzją o zamknięciu legendarnego kina ARS znajdującego się przy ul. św. Jana. W wyniku protestów oraz pertraktacji z właścicielem kamienicy, który postanowił podwyższyć czynsz o 100 proc., Krakowskie Centrum Kinowe ARS przetrwało. Nie obyło się jednak bez strat – zamknięto Sztukę, największą i najstarszą salę. Nie lada skandal wybuchł także po tym, kiedy na jaw wyszło, że w najstarszym polskim centrum handlu, Sukiennicach, otwarto minimarket. Sprawa związana m.in. z niedopatrzeniem ze strony władz dosyć szybko została rozwiązana.
 
Co się udało?
 
Przecięcia wstęgi w 2012 r. dokonywano kilkakrotnie. Były to inauguracje dużych instytucji lub ważnych dla rozwoju regionu inwestycji. Bez wątpienia można powiedzieć, że jednym z najbardziej wyczekiwanych wydarzeń roku 2012 było otwarcie autostrady na 57- kilometrowym odcinku Kraków-Tarnów. Historyczna chwila miała miejsce 28 listopada. Jednak i na tym wydarzeniu pojawiła się rysa na szkle – otwarcie nastąpiło z opóźnieniem, a na niektórych odcinkach kierowcy nadal mają do dyspozycji tylko jeden pas ruchu. Kraków doczekał się w minionym roku także otwarcia połączonego z rewolucją. W ten sposób określono tzw. małą marszrutyzację, która zbiegła się z zakończeniem realizacji nowej trasy tramwajowej do pętli Czerwone Maki na Ruczaju. Do tej pory trwa spór o to, czy przemiany w rozkładach jazdy to zmiany korzystne dla mieszkańców. Natomiast 4 linie tramwajowe jeżdżące na Ruczaj uznawane są za efekt nie do końca przemyślanych decyzji. Wspomnieć trzeba także o jedynym sukcesie PKP: odnowionych peronach Dworca Głównego, co ważne, oddanych do użytku w terminie – tuż przed EURO 2012.
 
Głośnym kulturalnym otwarciem jesieni była inauguracja Małopolskiego Ogrodu Sztuki (MOS), powstałego przy ul. Rajskiej w miejscu dawnej ujeżdżalni koni. Instytucja służąca Teatrowi im. Juliusza Słowackiego oraz Wojewódzkiej Bibliotece Publicznej stała się kompleksem, w którym odbywają się imprezy z kręgu szeroko rozumianej kultury: spektakle, koncerty, wystawy, seanse filmowe czy sympozja naukowe. Na mapie Krakowa pojawił się jeszcze jeden obiekt kultury – Muzeum Armii Krajowej im. gen. Emila Fieldorfa „Nila”. Wraz z Muzeum Powstania Warszawskiego uważane jest ono za jedną z najważniejszych krajowych placówek poświęconych polskiemu czynowi zbrojnemu II wojny światowej.
 
Na mapie Krakowa nadal braki

Kilka dużych imprez inauguracyjnych nie jest jednak w stanie zatrzeć śladów zaniedbań i porażek, które miały miejsce w 2012 roku. Minione 366 dni przyniosło również opóźnienia oraz brak podjęcia ważnych decyzji. Gdyby przygotować ranking największych niepowodzeń, zapewne miejsce na podium zajęłoby PKP i jego realizacja dworca podziemnego, której końca jeszcze długo widać nie będzie. Pod ziemią powstać miał jeden z najnowocześniejszych węzłów komunikacyjnych z kasami biletowymi, restauracjami i sklepami. Już zastanawiano się nad tym, co zrobić z zabytkowym budynkiem na pl. Nowaka-Jeziorańskiego: może przekazać go miastu? Wygląda jednak na to, że obiekt będzie jeszcze co najmniej rok służyć podróżującym.

Tryumfatorem w takim rankingu stałby się również brak decyzji w sprawie budowy obwodnicy Krakowa o długości 4,2 km, tzw. S7. Na ten temat burzliwie dyskutowano na debacie gospodarczej z udziałem ministra sprawiedliwości, Jarosława Gowina. Podczas spotkania poinformowano, że formalne rozpoczęcie prac rozpocznie się w tym roku, natomiast rzeczywisty początek będzie mieć miejsce w 2014 r. W budżecie państwa nadal brakuje pieniędzy na budowę, GDDKiA zapowiada natomiast realizację S7 w ciągu najbliższych 8 lat.

Rok 2012 miał przynieść wyczekiwane od dawna rozwiązanie sprawy sławnego już „szkieletora”. Na skutek decyzji sądu, inwestująca w wieżowiec firma GD&K, musi odłożyć plany zagospodarowania terenu na kilka najbliższych lat. Tak więc biur, hotelu, pasażu handlowo-usługowego, restauracji czy bulwaru Piazza prowadzącego do Ronda Mogilskiego jeszcze długo nie zobaczymy.

Plany na przyszłość

Ubiegły rok to również czas otwierający wiele inwestycji oraz okres, w którym podjęto szereg decyzji dotyczących realizacji przedsięwzięć na kolejne lata. Jedną z nich jest podpisanie umowy z koreańską spółką POSCO Engineering & Construction Co. Ltd. na budowę Zakładu Termicznego Przekształcania Odpadów. Budowa ekospalarni ma trwać 1100 dni (tj. ok. 36 miesięcy) od podpisania umowy. Na kartach historii zapisze się również decyzja o powstaniu Centrum Energetyki, największej inwestycji w historii Akademii Górniczo-Hutniczej, które pochłonie 189 mln zł. W kompleksie działać będą nowoczesne laboratoria specjalistyczne służące do badań komercyjnych oraz podstawowych w dziedzinie energetyki. Dużą atrakcją Krakowa ma stać się, realizowana w formule Partnerstwa Publiczno-Prywatnego, płaszowska przystań jachtowa. Inwestycja przyniesie korzyści i turystom, którzy będą mogli przybywać do miasta drogą wodną, i mieszkańcom. Ci ostatni dostaną miejsce na wodowanie swojego sprzętu, przechowywanie go oraz konserwację.

Jesienią stolica Małopolski otrzymała unijne dofinansowanie na budowę ostatniego odcinka szybkiego tramwaju prowadzącego z ul. Wielickiej do ul. Lipskiej. W wyniku tego powstanie pierwsza w mieście trasa szybkiego tramwaju łącząca Kurdwanów z Krowodrzą Górką. Władze miasta muszą jednak zdobyć pieniądze na wkład własny do przedsięwzięcia.
 
Gorącymi wydarzeniami trwającego roku, zapowiadanymi już w minionym, będą sprawy związane z uruchomieniem 2 polskiej i 53 europejskiej bazy Ryanaira, największego taniego przewoźnika lotniczego Starego Kontynentu. Być może dzięki tej inwestycji zwiększy się ruch turystyczny obliczany na ok. 1,6 mln pasażerów rocznie. Drugim takim ważnym wydarzeniem będzie staranie się Krakowa, Zakopanego i kilku słowackich ośrodków wypoczynkowych o organizację igrzysk olimpijskich 2022. Miejmy nadzieję, że krzywda wyrządzona grodowi Kraka, tzn. jego pominięcie w organizowaniu Euro 2012, zostanie wynagrodzona zgodą na bycie gospodarzem zimowych starć sportowców.