Zagadnienia podatkowe zawsze wymagają bardzo specjalistycznej wiedzy, podlegają interpretacji a w związku z poważnymi konsekwencjami budzą wiele emocji. Zacznę zatem od samego końca: w razie jakichkolwiek wątpliwości należy udać się do doradcy podatkowego celem zlecenia opinii podatkowej, a najlepiej wystąpić do właściwego organu o interpretację indywidualną. Tylko taka interpretacja daje pewność, że urząd skarbowy nie będzie domagał się w przyszłości należnego podatku wraz z odsetkami. Za błędy podatkowe, w szczególnie w zakresie należnego podatku VAT o znacznej wartości grożą bardzo poważne konsekwencje, łącznie z odpowiedzialnością karną.
Czy od uzyskanego odszkodowania należy odprowadzić podatek dochodowy?
Odszkodowanie za wywłaszczenie nieruchomości, co do zasady jest neutralne w kategoriach podatku dochodowego. Wypłacone odszkodowanie nie jest przysporzeniem majątkowym, ponieważ przychód środków pieniężnych z jednej strony, z drugiej strony „równoważony” jest przez uszczerbek majątkowy w postaci utraconego prawa własności lub innego prawa rzeczowego do nieruchomości.
Wyjątek dla osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej powstaje tylko w przypadku łącznego spełnienia dwóch przesłanek: pomiędzy nabyciem nieruchomości a wywłaszczeniem upłynął okres krótszy, niż 2 lata, a wysokość wypłaconego odszkodowania przekracza o 50% cenę nabycia nieruchomości. Kłopoty interpretacyjne występują, jeśli nabycie nastąpiło tytułem darmym, tj. wskutek darowizny lub dziedziczenia. Większość organów stoi na stanowisku, że nie można wyliczyć procentowej różnicy pomiędzy odszkodowaniem a ceną, jeśli koszt nabycia wynosi zero, więc podatek w takim przypadku nie jest należny. Niestety zdarzały się orzeczenia, zgodnie z którymi za koszt nabycia należy uznać koszty taksy notarialnej lub opłaty sądowej. W takiej interpretacji podatek byłby należny. Jeśli spełnione zostaną przesłanki do zapłaty podatku, to zastosować należy zryczałtowaną stawkę 19% od całej wartości uzyskanego odszkodowania.
Na innych zasadach rozliczeniu podlegał będzie podatek dochodowy w przypadku nieruchomości wchodzących w skład środków trwałych przedsiębiorstwa. W tym wypadku ustalone i wypłacone odszkodowanie stanowi przychód podatkowy przedsiębiorstwa.
Czy od uzyskanego odszkodowania należy odprowadzić podatek VAT?
Rozliczenie podatku od towarów i usług następuje w przypadku wywłaszczenia na zasadach ogólnych: wywłaszczenie należy traktować jak zbycie a wypłacone odszkodowanie jak zapłaconą cenę. Wysokość ustalonego odszkodowania jest kwotą brutto, więc podmioty podlegające obowiązku w zakresie podatku od towarów i usług winny wystawić fakturę VAT w wysokości kwoty brutto i zastosować właściwą stawkę. W większości przypadków doprowadzi to do pomniejszenia odszkodowania o 23% należnego podatku VAT. Co gorsza, metodologia ustalenia odszkodowania do porównań nakazuje użycia transakcji w kwotach netto.
Szczególnie trudności interpretacyjne nastręcza wywłaszczenie nieruchomości o przeznaczeniu rolnym i leśnym. Te podlegają przedmiotowemu zwolnieniu z podatku VAT. Niestety decyzja wywłaszczeniowa niesie za sobą również skutek w postaci zmiany przeznaczenia nieruchomości. Grunt zyskuje przeznaczenie na cele inwestycji publicznej, np. drogowej, a taka podlega również pod stawkę 23%. Na gruncie obecnie obowiązujących przepisów można powiedzieć, że rolnik zyskuje na wartości dzięki zasadzie korzyści ustanowionej w ustawie o gospodarce nieruchomościami, ale odszkodowanie zostanie pomniejszone o wartość podatku VAT. Ciekawe jak ta kwestia zostanie unormowana, jeśli dojdzie do planowanej zmiany zasady korzyści.
Kwestia podatku VAT w przypadku gruntów rolnych podlegała częstemu i zróżnicowanemu orzecznictwu. Raz organy orzekały, że należy zastosować zwolnienie przedmiotowe, jak dla roli. Innym razem można liczyć na zwolnienia podmiotowe: rolnik nie jest profesjonalistą w obrocie nieruchomościami a grunty są jego prywatną własności. Tutaj w szczególności zalecam wystąpienie o interpretację indywidualną.
Wywłaszczenie a podatek PCC
Wypłata odszkodowania za wywłaszczenie jest zwolniona z podatku od czynności cywilnoprawnych. Co więcej, wywłaszczeni mogą liczyć na dodatkową ulgę w tym zakresie. Jeśli kwota odszkodowania zostanie wydana na nabycie nieruchomości, to również ta transakcja jest zwolniona z PCC.
Źródło: KRN.pl | 2022-06-02
Czy ten artykuł był dla Ciebie interesujący?
powrót do listy artykułów
Artykuły
Komentarze (0)
Pokaż wszystkie komentarze (0)