Bariery prawne zielonego budownictwa

W Polsce brakuje przepisów, które regulowałyby kwestie związane z powstawaniem tzw. zielonych budynków i preferencjami przy ich budowie.

Dyrektywa 2010/31/UE Parlamentu Europejskiego z dnia 19 maja 2010 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budynków (dalej: Dyrektywa), wskazuje, że celem Unii Europejskiej jest poprawa efektywności energetycznej  w taki sposób, aby obniżyć do 2020 r. zużycie energii w całej Unii o 20 proc. Obecnie sektor budowlany, który jest najbardziej energochłonny, pochłania w całej Unii Europejskiej 40 proc. energii.

Dyrektywa 2010/31/UE ma na celu zmianę przepisów dotyczących charakterystyki energetycznej budynków. Charakterystyka ta powinna być obliczana na podstawie metodologii, która może być zróżnicowana na poziomie krajowym i regionalnym. Oprócz charakterystyki cieplnej, metodologia obejmuje inne czynniki odgrywające coraz ważniejszą rolę, takie  jak: rodzaj stosowanych instalacji grzewczych i klimatyzacyjnych, stosowanie energii ze źródeł odnawialnych, elementy pasywnego ogrzewania i chłodzenia, zacienienie, jakość powietrza wewnątrz budynku, odpowiednie  światło naturalne oraz projekt budynku. Zgodnie z przepisami Dyrektywy, podstawą metodologii stosowanej do obliczenia charakterystyki energetycznej, powinien być nie tylko sezon grzewczy, ale powinna ona obejmować całoroczną charakterystykę energetyczną budynku.

Dyrektywa nakłada na państwa członkowskie obowiązek zwiększenia liczby budynków zielonych, spełniających minimalne wymagania dotyczące charakterystyki energetycznej, ale także zwiększenia liczby budynków, które są jeszcze bardziej efektywne energetycznie i ograniczają zarówno zużycie energii, jak i emisję dwutlenku węgla.

Poza tym, Dyrektywa nakłada na państwa członkowskie wprowadzenie środków prawnych i ekonomicznych w celu wspierania zielonego budownictwa, poprzez, np. usuwanie barier prawnych i rynkowych, zachęcanie do realizowania tego typu inwestycji oraz do podejmowania innych działań mających na celu zwiększenie popularności tego rodzaju budownictwa. Dyrektywa wymienia przykładowe formy wspierania zielonego budownictwa, jakie powinny zastosować państwa członkowskie, np. w postaci:

• darmowych lub dotowanych porad i pomocy technicznej;
• bezpośrednich dotacji;
• dotowanych programów kredytowych lub niskooprocentowanych kredytów;
• programów grantów oraz gwarancji kredytowych.

Dyrektywa wprowadza m.in. definicję budynku, którym jest konstrukcja zadaszona, posiadająca ściany, w której do utrzymania klimatu wewnętrznego jest stosowana energia. Definicja powyższa obejmuje zatem nie tylko budynki, należące do prywatnych osób, ale także biura oraz urzędy.

W Dyrektywie znaleźć możemy także definicję budynku o zerowym zużyciu energii, którym jest budynek o bardzo wysokiej charakterystyce energetycznej, określonej zgodnie z załącznikiem I Dyrektywy. Niemal zerowa lub bardzo niska ilość wymaganej energii powinna pochodzić w bardzo wysokim stopniu z energii ze źródeł odnawialnych, w tym energii wytwarzanej na miejscu lub w pobliżu. Według postanowień Dyrektywy, do dnia 31 grudnia 2020 r. wszystkie nowe budynki w państwach członkowskich będą musiały być budynkami o niemal zerowym zużyciu energii, zaś po dniu 31 grudnia 2018 r. nowe budynki zajmowane przez władze publiczne oraz będące ich własnością, będą musiały być budynkami o niemal zerowym zużyciu energii.

Wymogi dotyczące stosowania norm charakterystyki energetycznej, muszą także spełniać budynki, które są poddawane renowacji.

Dyrektywa nakłada obowiązek wydawania i przekazywania świadectw energetycznych nabywcom lub nowym najemcom wznoszonych, sprzedawanych lub wynajmowanych budynków albo modułów budynków. Informacje w zakresie charakterystyki energetycznej będą musiały posiadać wszystkie materiały promocyjne, reklamujące sprzedaż lub wynajem obiektów posiadających świadectwa energetyczne. Powyższe materiały będą także musiały zawierać informacje na temat instrumentów finansowych dostępnych w celu poprawy charakterystyki energetycznej budynku.

Dyrektywa zobowiązuje państwa członkowskie do wprowadzenia odpowiednich zmian w przepisach krajowych, częściowo do 9 lipca 2012 r., chodzi tu np. o przepisy dotyczące ustalania minimalnych wymagań dotyczących charakterystyki energetycznej. Częściowo natomiast, przepisy krajowe państw członkowskich, muszą być dostosowane do wymogów Dyrektywy do dnia 9 stycznia 2013 r. m.in. w zakresie zmodyfikowanych przepisów dotyczących świadectw charakterystyki energetycznej.