Do dwóch razy sztuka? Nowa odsłona programu „Mieszkanie dla Młodych”

Zapowiadane od dawna zmiany w programie „Mieszkanie dla Młodych” do końca wakacji staną się faktem.

Zapowiadane od dawna zmiany w programie „Mieszkanie dla Młodych” do końca wakacji staną się faktem, Bronisław Komorowski, w ostatnich dniach swojej prezydentury podpisał nowelizację ustawy o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi.

Już na początku 2014 roku, gdy program „Mieszkanie dla Młodych” zaczynał faktycznie obowiązywać, a pierwsze osoby składały wnioski o dofinansowanie, słychać było głosy sceptyków, którzy twierdzili, że bez wprowadzenia zmian następca „Rodziny na Swoim” nie stanie się rzeczywistą pomocą dla młodych osób stojących przed zakupem swojego pierwszego mieszkania. Niebawem sporo z postulowanych wtedy zmian stanie się faktem, dzięki czemu program „Mieszkanie dla Młodych” zaoferuje swoim potencjalnym beneficjentom więcej możliwości. Czy jednak zmiany wprowadzone przez ustawodawcę uczynią to rozwiązanie rzeczywiście bardziej atrakcyjnym? Kto na proponowanych modyfikacjach ustawy skorzysta najbardziej, a kto straci?

Po pierwsze: rynek wtórny
Jedną z największych zmian wprowadzonych do programu „Mieszkanie dla Młodych” jest objęcie dopłatami również lokali mieszkalnych z rynku wtórnego. Do tej pory beneficjentami programu mogły być bowiem tylko osoby, które zdecydowały się na zakup swojego pierwszego mieszkania od dewelopera. Choć zmiana ta wydaje się istotna, to po przeanalizowaniu założeń nowej wersji ustawy, okazuje się, że wciąż wiele pozostaje do życzenia. Tym razem roszczenia mogą mieć nabywcy mieszkań pochodzący z dużych miast. Po przyjęciu nowelizacji ustawy role się bowiem odwróciły. Gdy program, obejmując wyłącznie zakup mieszkania z rynku pierwotnego, wchodził w życie, za poszkodowanych uważało się mieszkańców mniejszych miast – gdzie podaż nowych inwestycji praktycznie nie istnieje – i którzy tym samym zostali wyłączeni z programu jako jego potencjalni beneficjenci. Dla odmiany, po włączeniu do programu „Mieszkanie dla Młodych” rynku wtórnego poszkodowane mogą czuć się osoby planujące zakup nieruchomości z tzw. drugiej ręki w dużych miastach. Wszystko za sprawą programowych limitów cenowych. Jak się okazuje, sposób ich liczenia dla mieszkań z rynku wtórnego kwalifikujących się do programu jest analogiczny do sposobu liczenia limitów dla nowych mieszkań, z tą różnicą, że w tym przypadku współczynnik 1,1 zastąpiony został współczynnikiem 0,9. Nie trudno więc zauważyć, ze limity dla mieszkań z tzw. drugiej ręki będą niższe niż limity dla mieszkań z rynku pierwotnego. A to w przypadku dużych miast oznacza, że liczba mieszkań kwalifikujących się do programu z rynku wtórnego będzie niska. Warto bowiem przypomnieć, że w największych polskich miastach, między innymi w Warszawie czy Krakowie, ceny metra kwadratowego lokali z rynku wtórnego i pierwotnego niemal nie różnią się od siebie, a wręcz przeciwnie – niejednokrotnie lokale z rynku wtórnego okazują się droższe. Obniżenie limitów cenowych dla tego typu mieszkań w programie „Mieszkanie dla Młodych” znacząco ograniczy ich dostępność na dużych rynkach.

Po drugie: więcej dla rodzin wielodzietnych
Ze zmian w programie „Mieszkanie dla Młodych” w sposób szczególny powinny ucieszyć się gospodarstwa domowe wychowujące dwoje dzieci. Pomoc dla tej grupy zaoferowana przez ustawodawcę będzie wyższa i wyniesie 20 proc. Jeszcze większą pomoc otrzymają gospodarstwa domowe, w których wychowuje się troje bądź więcej dzieci. Otrzymają oni dofinansowanie nie do 50 mkw. mieszkania, jak to było do tej pory, a do 65 mkw. Zatem o 30 proc. zwiększy się metraż, do którego takie rodziny otrzymają dopłatę. Dodatkowo w takich przypadkach dofinansowanie wzrośnie do 30 proc. z aktualnych 15 proc. Warto również podkreślić, że dla takich gospodarstw zlikwidowane zostaną również niektóre kryteria dotyczące tego, jakie warunki spełniać będzie musiał beneficjent programu. Rodzin i osób wychowujących przynajmniej troje dzieci w dniu składania wniosku o dofinansowanie wkładu własnego nie będzie obowiązywał warunek zakupu pierwszego mieszkania i limit wieku. Oznacza to, że z programu będą mogły skorzystać osoby i rodziny z trojgiem dzieci (lub większą ich liczbą), które posiadają już mieszkanie, ale chcą kupić większy lokal i w ten sposób poprawić swoje warunki bytowe.

Po trzecie: mieszkania spółdzielcze
Wprowadzenie do programu „Mieszkanie dla Młodych” rynku wtórnego to niejedyny zapis, który rozszerzy liczbę mieszkań kwalifikujących się do programu. Wraz z wejściem w życie nowelizacji ustawy o rządową dopłatę będą mogły ubiegać się osoby dokonujące zakupu lokalu w budynku wybudowanym przez spółdzielnię mieszkaniową. Biorąc pod uwagę, że w ostatnich latach wśród mieszkań oferowanych do sprzedaży, lokale wybudowane przez spółdzielnie mieszkaniowe stanową znikomą część (według danych Głównego Urzędu Statystycznego to zaledwie 2 proc. produkcji firm deweloperskiej), już teraz można stwierdzić, ze zmiana ta będzie dotyczyć niewielkiej grupy nabywców. Ponadto do programu włączone zostały również mieszkania powstałe w wyniku adaptacji bądź przebudowy.

Po czwarte: do kredytu dołączymy każdą osobę
Z punktu widzenia osób, które posiadają zbyt niską zdolność kredytową (mimo dofinansowania wkładu własnego przez państwo), aby ubiegać się o kredyt mieszkaniowy, bardzo ważną zmianą będzie możliwość włączenia do umowy kredytu dowolnej osoby. Zgodnie z pierwotną wersją ustawy określającej zasady programu „Mieszkanie dla Młodych”, mogła to być jedynie najbliższa rodzina wnioskodawcy, a więc rodzice, rodzeństwo, ojczym, macocha lub teściowie.

To jeszcze nie wszystko
Do ustawy wprowadzone zostały również niewielkie zapisy, o których nie powinny zapominać osoby planujące zakup mieszkania z rządową dopłatą. Wśród nich wymienić należy między innymi zapis, który (pod rygorem odebrania części dopłat) zabrania beneficjentowi nie tylko wynajmu całego mieszkania kupionego w programie, ale i jego części. Odebranie części dopłaty będzie grozić również osobom, które spłacą kredyt w ciągu 5 lat od jego zaciągnięcia. Taka sytuacja oznacza, że osoba zaciągająca kredyt faktycznie nie należała do grupy osób, które naprawdę potrzebowały pomocy państwa, by zaciągnąć kredyt na zakup mieszkania.

Kiedy zmiany staną się faktem?
Warto podkreślić, że nowelizacja ustawy, która została uchwalona przez sejm 25 czerwca br., została podpisana przez Bronisława Komorowskiego w ostatnich dniach jego prezydentury. Zgodnie z polskim ustawodawstwem, po złożeniu podpisu przez prezydenta na dokumencie, obowiązuje 14-dniowy okres vacatio legis, a to oznacza, że zmiany wejdą w życie pod koniec sierpnia. I od tego momentu osoby zainteresowane zakupem mieszkania z dopłatą będą mogły korzystać z programu „Mieszkanie dla Młodych” na nowych zasadach. Bank Gospodarstwa Krajowego oraz banki współpracujące odpowiedzialne za udzielanie kredytów odpowiednio wcześniej przygotowały się do wejścia zmian w życie. Niezależnie od dokładnej daty uprawomocnienia się zmian, wszystkie osoby zainteresowane skorzystaniem z programu na nowych warunkach będą mogły złożyć wniosek w swoim banku i otrzymać decyzję o dopłacie – czytamy w oficjalnym komunikacie Banku Gospodarstwa Krajowego.

Zmiany w programie „Mieszkanie dla Młodych” w pigułce

• do programu włączone zostały mieszkania z rynku wtórnego;
• do programu włączone zostały mieszkania, które powstały w wyniku przebudowy bądź adaptacji (co jest równoznaczne z objęciem programem przebudowanych lub zaadaptowanych budynków niemieszkalnych, strychów i starych kamienic);
• do programu włączone zostały mieszkania w obiektach budowanych przez spółdzielnie mieszkaniowe;
• do 20 proc. zwiększona została pomoc dla gospodarstw domowych posiadających 2 dzieci;
• w przypadku gospodarstw domowych, które posiadają 3 bądź więcej dzieci:
  - zniesiony został limit wieku kredytobiorców
  - zniesiony został warunek zakupu pierwszego mieszkania
  - dopłata udzielana będzie do 65 mkw. mieszkania - wysokość dopłaty wyniesie 30 proc. 
• do umowy kredytu będzie mogła być dołączona każda osoba, niekoniecznie będąca najbliższą rodziną kredytobiorcy, jak to miało miejsce do tej pory;
• pojawił się zapis mówiący o tym, że jeśli kredytobiorca w okresie 5 lat od dnia ustanowienia lub przeniesienia własności mieszkania, spłaci całość lub część kredytu – w wysokości większej niż przyznane mu wsparcie – będzie musiał zwrócić część dofinansowania wkładu własnego;
• pojawił się zapis mówiący o tym, że beneficjent programu będzie musiał zwrócić część otrzymanej dopłaty także wtedy, gdy wynajmie bądź użyczy tylko części mieszkania innej osobie. 

Zgodnie z informacją Banku Gospodarstwa Krajowego z 18 sierpnia br., nowelizacja ustawy o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez młodych ludzi wejdzie w życie 1 września br.