Czy znamy prawdę o jakości życia w Polsce?

Pesymistów zaskoczy z pewnością fakt, że ogólny poziom zadowolenia Polaków w ubiegłym roku sięgnął 78,4 proc.

Głównym powodem emigracji Polaków jest poszukiwanie zatrudnienia za wyższe wynagrodzenie niż oferuje polski rynek pracy. Wielu emigrantów decyduje się zamieszkać zagranicą na stałe, argumentując ten krok polepszeniem warunków życia. Na tę ocenę składają się nie tylko wyższe dochody, ale często też świadczenia socjalne i ogólne poczucie komfortu. Czy negatywna ocena wystawiona Polsce przez osoby, które traktują wyjazd jako jedyną drogę ku lepszej przyszłości, jest słuszna? Na jakość życia wpływa wiele czynników, ich analiza dostarcza informacji o aktualnych problemach i kierunkach rozwoju polityki społecznej w naszym kraju. Pod uwagę brane są następujące kategorie tematyczne: materialne warunki życia, zdrowie, edukacja, aktywność ekonomiczna, czas wolny i relacje społeczne, osobiste bezpieczeństwo, jakość państwa i podstawowe prawa, a także jakość środowiska naturalnego w miejscu zamieszkania. Część z nich bezpośrednio wiąże się z poziomem mieszkalnictwa w naszym kraju.

Pesymistów zaskoczy z pewnością fakt, że ogólny poziom zadowolenia Polaków w ubiegłym roku sięgnął 78,4 proc. (dane Głównego Urzędu Statystycznego). Poczucie szczęśliwości i sensu życia towarzyszy mieszkańcom naszego kraju mimo problemów materialnych, z którymi musi zmagać się niemal połowa z nich.

Jakość życia w Polsce – dane statystyczne

Pierwszym czynnikiem wpływającym na warunki życiowe jest sytuacja ekonomiczna gospodarstw domowych. Na podstawie wyników corocznego „Europejskiego Badania Dochodów i Warunków Życia” (EU-SILC) należy stwierdzić, że 49,3 proc. mieszkańców kraju nie może pozwolić sobie na nieoczekiwany wydatek rzędu 1000 zł. Polacy lepiej radzą sobie natomiast z uiszczaniem regularnych opłat za użytkowanie mieszkań. Według danych obejmujących 2014 r. do zaległości w tej dziedzinie przyznało się 8,5 proc. osób reprezentujących polskie gospodarstwa domowe. W badaniu EU-SILC uwzględnia się 12-miesięczny okres poprzedzający rozpoczęcie analizy wydatków lokatorów. Za początek zaległości uznaje się co najmniej dwa przypadki zwlekania z opłaceniem rachunków za gaz, energię elektryczną, wodę i wywóz nieczystości, ale także zadłużenie podatkowe czy związane z innymi stałymi opłatami za użytkowanie lokalu. Czynnik ekonomiczny odgrywa istotną rolę w przypadku warunków mieszkaniowych Polaków. W ubiegłym roku na zajmowanie zbyt małych mieszkań w stosunku do swoich rzeczywistych potrzeb narzekało blisko 18 proc. członków gospodarstw domowych.

Z badania przeprowadzonego w 2015 r. wynika, że utrzymanie mieszkania pochłania ponad jedną piątą wszystkich miesięcznych wydatków gospodarstw domowych. Należy przy tym zwrócić uwagę, że na temat swojego budżetu Polacy wypowiadają się dość niechętnie. Tylko 12,6 proc. może mogło powiedzieć, że odczuwa satysfakcję ze swojego domowego budżetu. W ślad za finansowymi rozterkami pojawia się potrzeba bezpieczeństwa, realizowana na różnych polach. Pierwszym z nich jest ochrona przed przestępczością – w tym obszarze Polska prezentuje się jako dobre miejsce do życia. Aż 84 proc. Polaków w 2015 r. deklarowało, że czuje się bezpiecznie w swoim miejscu zamieszkania. Oceny poziomu bezpieczeństwa dokonuje się za pomocą tzw. badania spójności społecznej. Przedstawione dane ilustrują, jak duży odsetek osób w wieku 16 lat i więcej przyznaje, że „chodząc samotnie po zmroku w okolicy swojego miejsca zamieszkania czuje się bardzo bezpiecznie lub raczej bezpiecznie”.

Nie bez znaczenia w analizie jakości życia w Polsce mają informacje o zanieczyszczeniach środowiska, natężeniu hałasu czy rozmieszczeniu terenów zielonych i obszarów rekreacyjnych. Mimo powszechnej opinii o złym stanie powietrza w największych polskich miastach tylko 14,6 proc. Polaków ma świadomość, że najbliższe otoczenie może negatywnie wpływać nie tylko na ich samopoczucie, ale także zdrowie. Narażenie na zanieczyszczenia lub inne problemy środowiskowe w swoim miejscu zamieszkania w 2014 r. dostrzegało 12,2 proc. ankietowanych. Wśród podstawowych niedogodności Polacy wskazywali: brud, pył, dym, nieprzyjemne zapachy czy zanieczyszczoną wodę. Z kolei pozytywnym zjawiskiem obserwowanym w Polsce jest sytuowanie budynków mieszkalnych w pobliżu terenów zielonych, w lokalizacjach z dostępem do infrastruktury rekreacyjnej. Już dwa lata temu aż 71 proc. Polaków deklarowało, że jest zadowolonych z zielonego sąsiedztwa swoich mieszkań czy domów.

Popularny Kraków rzeczywiście liderem pod względem jakości życia?

Wysoka jakość życia w mieście procentuje napływem ludności, inwestorów, co skutkuje również poprawą stanu miejskiego budżetu. Według ekspertów PwC Polska, odpowiedzialnych za opracowanie „Raportu i polskich metropoliach 2015” (zaprezentowanego podczas krakowskiej konferencji „Nowe wyzwania rynku mieszkaniowego”), jakość życia jest jednym z 7 kapitałów, które decydują o rozwoju danego miasta i wyborze miejsca zamieszkania. Do pozostałych czynników należą: atrakcyjność inwestycyjna, infrastruktura, funkcjonowanie instytucji publicznych, finanse, kultura i wizerunek oraz kapitał ludzki i społeczny.

W badaniach nad poziomem jakości życia w polskich miastach analizowane są następujące wskaźniki: stan środowiska naturalnego, usługi medyczne i edukacyjne, poczucie bezpieczeństwa oraz uciążliwość ruchu drogowego.

Przykładowo, warto sprawdzić, jak pod tymi względami wypada Kraków, który jest drugim po Warszawie miastem z największymi zasobami mieszkaniowymi. Aspekty związane z wizerunkiem i zabytkową tkanką miejską znajdują odzwierciedlenie w rosnącym potencjale lokalnego rynku nieruchomości, Z danych zawartych w „Raporcie o polskich metropoliach 2015” wynika, że łączny kapitał jakości życia w stolicy Małopolski wynosi 89,5, przy czym średni wynik dla 12 miast to 100.

Jak czytamy w argumentacji tej oceny: Bolączką miasta jest stan środowiska naturalnego (zwłaszcza zanieczyszczenie powietrza) oraz wysoka uciążliwość ruchu drogowego, a także umiarkowane poczucie bezpieczeństwa. Poprawie poczucia bezpieczeństwa nie pomagają trudności miasta i służb porządkowych w zapanowaniu nad częstymi i tragicznymi w skutkach incydentami z udziałem pseudokibiców. Wynik poziomu jakości życia w Krakowie podwyższają natomiast takie elementy, jak dobrze rozwinięta służba zdrowia, bogata oferta edukacyjna i dostęp do bardzo dobrych uczelni.